Kariyeri genel anlamada bir yerden bir yere ulaşma olarak tanımlayabiliriz. Başka bir deyişle bir yere gelebilmek için yapılan yolculuktur. Bu yolculuktaki önemli duraklardan biri üniversite dönemidir. Bu dö
nem ergenliğin sona erdiği, yetişkinliğin de başladığı bir dönemdir.
Doğru bir kariyer planı için en temel faktör kendini tanımadır. Yetenekler, ilgileri değerler, ilkeler, kişilik özellikleri kendini tanımanın öğeleridir. Üniversite döneminde yetenekler, ilgiler, değerler, ilkeler ve kişilik özellikleri büyük oranda şekillenmiş ve netleşmiştir. Ancak hala daha değişimler olabilmektedir. Kariyer planlaması yaparken yetenekler ilgililer, değerler, kişilik özellikleri, değerlendirilmelidir. Hayal edilen yaşam biçimi, iş hayatı, çalışma ortamı ve çalışma koşullarI gibi faktörler de belirlemelidir. İş ve sosyal yaşam ışık tutacak ilkeler de değerlendirilip, belirlenmelidir. Bunlarla birlikte kedine yönelik swot analizi yapılmalıdır. Güçlü ve zayıf yanlar, fırsatlar ve tehditler belirlenmelidir.
Doğru bir kariyer planı yapabilmek için önemli öğelerden biride kendinize uygun mesleği seçmektir. Doğru seçim kendi özellikleriniz ile mesleklerin özelliklerinin eşleştirilmesidir. Bu dönemde yetenekler, ilgiler, değerler ve kişilik özellikleri gibi bireysel özellikler şekillenmiştir. Önceki yıllarda (lise döneminde) ve bu dönemde tercih listesindeki meslekler incelenerek mesleklerin özellikleri ile kişisel özellikler eşleştirilerek meslek seçimi yapılmalıdır. Öğrenim görülen öğretim programı seçilen mesleğe hazırlayıcı nitelik taşımıyorsa, öğretim programı değiştirilmelidir.
Meslek seçimi ile birlikte kariyer yapılacak meslekle ilgili sektörel çalışmalar yapılmalıdır.
Hangi sektörlerin ve firmaların geleceği olduğu, hangi sektörlerde iş ve ücret imkânlarının daha yüksek olduğu araştırılmalıdır. Öğretim programı ile ilgili yerel, ulusal ve uluslararsı, kamu ya da özel kurum ve kuruluşlar araştırılıp incelemeye başlanmalıdır. Böylece sektör hakkında genel bir bilgi edinilmelidir.
Bu dönemde kişisel vizyon belirlenmeye çalışılmalıdır. Vizyon, yaşamın sonraki dönemlerinde olmak istenen nokta ve bu noktaya ulaşırken izleyecek yol, yani ilke ve değerlerdir. Nasıl bir insan olunacağı, nasıl bir hayat yaşanacağı, nasıl bir meslek elemanı olunacağı belirlenmelidir? Örneğin ben dürüst, çalışkan, kendisi ve çevresiyle barışık, sosyal, uyumlu, yardımsever, kendisine, çevresine ve insanlığa faydalı bir insan olacağım. Mütevazi, barınma ve ulaşım ihtiyacın gidermiş, sosyal ve kültürel aktiviteler yapılabilen bunları sağlayabilecek bir gelire sahip olunan hayat. İngilizce ve Almanca bilen, araştırmacı, yeni bir icat yapan bir mühendis olacağım. Vizyon, yaşamımız boyunca bize yön gösteren bir rehber ve bir anlamda hayatımızın pusulasıdır.
Bireysel vizyon belirlerken aşağıdaki sorular üzerine düşünülebilir;
– İlke ve değerlerim nelerdir?
– Yaşamın anlamı nedir? Ne için yaşıyorum?
– Yaşamda üstlendiğim roller nelerdir? (Öğrenci, çalışan, akraba, arkadaş, dost, vatandaş vb.)
– Üstlendiğim her role ilişkin olarak, olmak istediğim noktalar nelerdir?
– Kendimi beş ve on yıl sonra nerede görüyorum?
Vizyona ulaşmak için yapılması gerekenler yani hedefler belirlenmelidir. Kısa, orta ve uzun vadeli hedefler nelerdir? Bu hedefler oluşturulmalıdır. Hedeflere ulaşmak için alınması gereken eğitimler, lisans üstü eğitim, yan dal, yabancı dil eğitimi sertifika programları belirlenmelidir.
Örneğin kısa vade ilk 1 yıllık hedef ya da hedefler, orta vade 5 yıllık hedefler, uzun vade 10- 15 yıllık hedef belirlenmelidir. Örneğin hazırlık sınıfında çok iyi düzeyde İngilizce öğreneceğim. Beş yıl içinde Almanca öğreneceğim. Erasmus programı ile bir dönem Almanya Münih Teknik Üniversitesinde okuyacağım. Üniversiteden 3,90 (4 üzerinden) ortalama ile mezun olacağım. Üniversitede yürütülen bir araştırma programı ekibi içinde yer alacağım. İşletmede yan dal yapacağım. Uzun vade ulusal düzeyde bir firmanın yönetim kurulu üyesi olacağım.
Vizyonunuz doğrultusunda genel kültürü geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Politika, ekonomi, girişimcilik, edebiyat ve sanat gibi artık günlük yaşamımızın her anına etki eden alanlar hakkında bilgi (fikir değil) sahibi olunmalıdır.
Yine vizyonunuza katkı sağlayacak, sosyal yönünüzü geliştirecek, ekip çalışmasın yatkınlık kazanmasını sağlayacak, farklı bakış açılanın görülmesini, farklı fikirlerin dinlemesini ve kişisel gelişim sağlayacak öğrenci kulüplerinde yer alınmalıdır. Buralarda organizasyonlar yapılmalıdır.
